Kenmerken van de installatie

Ontwerper(s)

Jaspar

Installatie

oorspronkelijke installatie

Datum van ingebruikname

probablement 1913

Juridisch statuut

Beschermd sinds 13 december 2001

Hoofd- of dienstlift

hoofdlift

Energie

elektrisch

Aantal stopplaatsen

3

Nominale last (kg)

375

Type schacht

deels geopend schacht

Schachtwanden

smeedwerk
gaas

Bordesdeuren
oude element(en)

smeedwerk
metalen vouwhek

Geleiders

houten

Plaats van het tegengewicht

in een gemeenschappelijke schacht

Oproeknoppen

oude

Identificatieplaatjes

oude

Oude fabrieksmerken

ja

De kooi

Vorm van de kooi

vierhoekig

Kooimaterialen

houten eiken bewerkte glazen (bedrukt, gekleurd, afgeschuind)

koepel

Kooideur

metalen vouwhek

Bedieningsknoppenkast

oude

Identificatieplaatjes

oude

Oude fabrieksmerken

ja

Verlichting

oude wandlamp(en)

Kooiaccessoires

bankje

Machinerie

Plaats van de machinerie

op het dak

Lier

oude motor
kabeltrommel

Schakelbord

oud

Verdiepingskiezer

oud

Metadata

Datum redactie fiche

Vrijdag 08 maart 2024

Auteur van de fiche

Jérôme Bertrand

id

Urban : 1089
lees meer

Beschrijving

Het pand gelegen in de Vanderhaegenstraat nr. 16-18 is een klein gebouw met drie verdiepingen dat in 1913 werd gebouwd als onderdeel van de uitbreiding van de winkels van Jules Waucquez & Cie, waarvan de hoofdingang zicht in de Huidevetterstraat nr. 65 bevond. De houten vleugeldeur, opengewerkt met twee ruiten en beschermd door ijzerwerkVerzameling van alle metalen elementen van een gebouw. in Beaux-ArtsstijlArchitectuurstroming (ca. 1905-1930) met reminiscenties aan de grote Franse architectuurstijlen uit de 18e eeuw. Rijk en zorgvuldig gedecoreerde gevels in natuursteen en/of simili of in combinatie met baksteen. Borstweringen en poorten in fraai uitgewerkt smeedwerk., geeft toegang tot een ruim verlicht, centraal gelegen trappenhuisGedeelte van een gebouw waarin de trappen zijn ondergebracht. waar van meet af een de Jaspar lift is geïnstalleerd.

Deze lift gaf vertegenwoordigers toegang tot de kantoren van het bedrijf op de bovenste verdiepingen. De trap is gemaakt van gewapend beton, net als de structuur van het gebouw, en wordt bekleed met houten treden en stootborden, terwijl de bordessen1. Verhoogd platform vóór de ingang van een gebouw, bereikbaar via een aantal treden; - 2. Vloertje, boven aan of midden in een trap. zijn bekleed met graniet met mozaïekranden. De metalen borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. bestaat uit een traliewerk van vierkante mazen in een kader bekroond met smeedijzeren krullen waaruit in het midden van elke zijde een spiraalmotief tevoorschijn komt dat doet denken aan visgraatmotieven. De hoekstijlen zijn bekroond met gietijzerenHard, bros en niet smeedbaar ijzer; gegoten in herbruikbare mallen; meestal gebruikt voor de borstwering van balkons. dennenappels. Het ijzerwerkVerzameling van alle metalen elementen van een gebouw. van de borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust. is in een lichte groentint geschilderd, met daaronder een oudere, donkerdere tint.
De metalen vouwhekken van de bordesdeuren zitten tussen twee traliepanelen. Er zijn vier oproepknoppen op elke verdieping, een ongebruikelijke opstelling vanwege de speciale functie van de lift. De onderste knopRond of afgeplat bolvormig ornament. werd gebruikt om de lift vanaf de overloop te bedienen om toegang te krijgen tot het vrachtcompartiment onder de liftkooi voor het vervoer van monsterkoffers. Een van de bovenste knoppenRond of afgeplat bolvormig ornament. werd gebruikt om de lift op te roepen en de andere twee om hem naar een van de verdiepingen te sturen. De putEen vrije ruimte in het onderste gedeelte van de schacht waarin zich bepaalde technische onderdelen bevinden, zoals buffers en de schijf voor de snelheidsbegrenzer., uitgegraven in de benedenverdieping tot een diepte die de hoogte van het liftcompartiment kon bevatten, is bekleed met geklonken plaatstaal, waarschijnlijk om te voorkomen dat er water zou binnensijpelen, gezien het dicht bij de bedding van de rivier de Zenne ligt. De rechthoekige liftkooi met eiken panelen en een koepeldakDak waarvan de buitenomtrek die van een koepel is. is het onderwerp geweest van bijzonder zorgvuldig schrijnwerkVerzameling van al het (niet-constructief) houten materiaal zoals deuren, vensterkozijnen, erkeronderdelen, kroonlijst, …; bij uitbreiding ook materiaal in aluminium, PVC, ... . Het bovenste deel van de achterkant is voorzien van twee geslepen ramen die worden gescheiden door een centrale stijl.

Alle originele kenmerken zijn bewaard gebleven: het metalen vouwhekEen sluitsysteem bestaande uit door beweegbare dwarsbalkjes verbonden met staanders, en dat tussen een boven- en een onderrail in- en uitklapt., de opklapbare zitbank, de matglazen plafondlamp in de vorm van een bloemkroon, het kastje met de bedieningsknoppenEen reeks knoppen in de liftkooi waarmee automatisch de gewenste verdieping wordt gekozen. Een stopknop, een alarmknop en een lichtschakelaar maken dit systeem vaak compleet.  en de Jaspar-merken aan de binnen- en buitenkant van de achterwand. De aanwezigheid van spiegels op de zijwanden aan de binnenkant gaf gebruikers van deze relatief langzaam rijdende lift de mogelijkheid om hun houding zowel van voren als van achteren te controleren. De lift is gemonteerd op houten geleidersVerticale rails van metaal en soms hout, bevestigd over de gehele hoogte van de schacht, waarlangs de liftkooi of het tegengewicht loopt. Kabels kunnen worden gebruikt als geleiders voor het tegengewicht. . In de Jaspar-catalogus van 1914 staat dat deze meestal van elzenhout zijn. Het tegengewichtVerbonden met de liftkooi aan de hand van tractiekabels en glijdend langs de verticale geleiders; het is meestal gemaakt van gietijzeren elementen (gietelingen). Het gewicht ervan is gelijk aan dat van een halfvolle liftkooi. Het biedt dus tegenwicht aan het gewicht van de liftkooi, waardoor minder energie nodig is om deze te verplaatsen. , dat zich in dezelfde schachtDe ruimte waarin de liftkooi en/of het tegengewicht bewegen, begrensd door de wanden, het plafond en de bodem van de put. De schacht kan gesloten of gedeeltelijk open zijn.  als de liftkooi bevindt, is voorzien van geleidingskabels. De beugelEen metalen structuur, opgehangen aan de tractiekabels die de liftkooi of het tegengewicht dragen. die de cabine ondersteunt is in dezelfde lichtgroene kleur geschilderd als de borstwering1. Verhoogd gedeelte van een vestingsmuur waarachter men veilig kan lopen; - 2. Muurtje of hekwerk (balkon, terras); - 3. Deel van een muur tussen vloer en onderzijde van een venster; - 4. Verhoging van de buitenmuren van een huis boven de zolderbalken waarop een muurplaat rust.. Zichtbaar onder de vloer van het liftcompartiment werkt het parachutesysteem in geval van kabelbreuk of "slappe kabel", maar het is niet gekoppeldTwee of meerdere identieke bouwelementen (vensters, zuilen, pilasters) die tot een groter (symmetrisch) geheel zijn samengevoegd. aan een snelheidsbegrenzer. De machinerieIn een ruimte onderaan of bovenaan de installatie, een samenstel van aandrijf- en besturingsapparatuur van de lift.  die is geïnstalleerd in een hok op het dak is allemaal origineel: motor, versnellingsbak, lierGekoppeld aan de motor, een mechanisch apparaat dat de kabels van de cabine en het tegengewicht aandrijft op een trommel of tractieschijf. , vloerkeuzeschakelaar, bedieningspaneelIn de machinezaal bevindt zich een elektromechanisch paneel dat de informatie ontvangt en doorgeeft die nodig is om de lift te doen starten of te doen stoppen. , enz.

Een lijst met referenties van de firma, die de aanwezigheid van een Jaspar-lift in de werkplaats van Waucquez vermeldt, en informatie uit de Almanachs du commerce de la Ville de Bruxelles, maken het mogelijk om de installatie met een hoge mate van waarschijnlijkheid toe te schrijven aan een elektrotechnisch ingenieur met de naam V. Deresteau. Hij was gevestigd in Vorst en wordt vermeld als vertegenwoordiger van Jaspar voordat het merk vanaf 1914 een eigen filiaal in Brussel had.

Deze lift is al tientallen jaren buiten gebruik en lijkt vrijwel geen transformatie te hebben ondergaan. Hij is van historisch, esthetisch en technisch belang en is een uitzonderlijk goed bewaard voorbeeld van een Jaspar-installatie van voor de Eerste Wereldoorlog.